Η αναπτυξιακή λογική και η δημιουργία δυναμικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων
Τα περιφερειακά συνέδρια με σκοπό
την παραγωγική ανασυγκρότηση της
χώρας προσδιόρισαν τα τοπικά αναπτυξιακά
της δεδομένα. Πέραν αυτών όμως, απαιτείται
η χάραξη των στρατηγικών επιλογών για τον
γενικότερο προσανατολισμό της εθνικής παραγωγής. Η οικονομία μας επιζητεί να ζήσει
μια νέα πρόκληση. Οι ταχύτητες όμως με τις
οποίες οφείλει να κινηθεί η κυβέρνηση, πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα, αποτελούν τον κύριο παράγοντα επιτυχίας του
όλου εγχειρήματος. Οι τελευταίες, σε συνδυασμό με μια άλλη αναπτυξιακή κουλτούρα
μπορούν να δώσουν αποτελέσματα ακόμη
και στη βραχυχρόνια περίοδο.
Οι πολιτικές υπέρ των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ), των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), σε συνδυασμό με τα μέτρα υπέρ της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, κινούνται εύλογα προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρόλα αυτά, η οικονομία επιζητεί θεαματικές προσπάθειες αναζωογόνησης της μέσω της εκλογικευμένης ελάφρυνσης των φόρων, των γραφειοκρατικών διαδικασιών που αφορούν στην αδειοδότηση των νέων επενδύσεων και στις φορολογικές ρυθμίσεις. (1ος, 2ος και 3ος παράγοντας δημιουργίας μη φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος σύμφωνα με το Global Competitiveness Report). Για προτάσεις σχετικά με την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης των επενδύσεων βλ. www.mardas.eu.
Απομένουν ακολούθως να τεθούν σε εφαρμογή οι κύριες στρατηγικές επιλογές. Η πολιτική υπέρ των νεοφυών επιχειρήσεων, αν και με μεγάλη καθυστέρηση δεκαετίας, αρχίζει να αποδίνει καρπούς. Απαιτείται όμως το κτίσιμο εκείνης της βιομηχανίας που θα απορροφήσει τις νέες καινοτόμες λύσεις που προτείνονται. Τόσο η οικονομική θεωρία, όσο κι η παγκόσμια εμπειρία οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: Όποια χώρα θέλει να αναπτύξει ένα δυναμικό συγκριτικό πλεονέκτημα, αυτό μπορεί να το κάνει. Ή διαφορετικά αν μια χώρα, θέλει να αναπτύξει έναν κλάδο ή ένα προϊόν, όπου παρουσιάζει υστέρηση, αυτό είναι εφικτό.
Έχοντας υπόψη το παραπάνω σημειώνεται το εξής: Καρδιά της ηλεκτρομηχανικής είναι η αεροναυπηγική. Πριν κάποια χρόνια η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) ήταν η κυρίαρχή του είδους της στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Έχει όλα τα εχέγγυα να κατακτήσει την πρότερη θέση της, δίνοντας ζωή σε δεκάδες επιχειρήσεις της ηλεκτρομηχανικής όλης της χώρας. Λαμβάνοντας τέλος κατά νου τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας, η αναγέννηση της ΕΑΒ σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας με εξωστρεφή προσανατολισμό, εύλογα θα εξυπηρετήσει κι άλλους σκοπούς. Από την άλλη, πέρα από τον τουρισμό, τη γεωργία, την ενέργεια και των logistics (νέος δυναμικός κλάδος λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στα δυο κεντρικά λιμάνια της χώρας), δεκάδες προκλήσεις μπορούν να οδηγήσουν στην αναβίωση της ελληνικής βιομηχανίας, από τα ναυπηγεία, την κλωστοϋφαντουργία, τα οχήματα κ.ά. Μικρές μονάδες που ήδη λειτουργούν σε κλάδους με χαμηλή συμμετοχή στην εγχώρια παραγωγή αποδεικνύουν τα προαναφερθέντα. Αρκεί να υιοθετηθεί μια ανάλογη πολιτική κινήτρων, συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, συνοδευόμενη από μια πολιτική εξωστρέφειας, βλ. www.mardas.eu.
Ως προς τους κλάδους που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, οι επιλογές υπέρ της παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων, δημιουργώντας είτε νέα δυναμικά συγκριτικά πλεονεκτήματα ή αναδεικνύοντας τα υφιστάμενα παραδοσιακά, χαράσσουν το σημείο εκκίνησης κάθε προσπάθειας. Κύριο πλεονέκτημα της χώρας στο χώρο αυτό παραμένει το πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιό της, ικανό να οδηγήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων. Σημειώνεται βέβαια, ότι τα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων που χρειάζεται η χώρα, δεν κτίζονται μόνο με τις παραπάνω πολιτικές. Εδώ για να ξανακερδηθεί ο χρόνος που χάθηκε, απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις, όχι πια σε δρόμους και γεφύρια, αλλά σε εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Οι πολιτικές του μικρού και μετρίου δεν έχουν θέση σε αντιλήψεις, που επιδιώκουν να κτίσουν μια διαφορετική επενδυτική προσπάθεια που βασίζεται σε μεγάλα νούμερα.
Η ανάπτυξη λοιπόν δυναμικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων σε μεγάλη έκταση δείχνει τον δρόμο προς τις νέες κατευθύνσεις. Οι υπηρεσίες σε συνδυασμό τις κατασκευές αναλυτικότερα, μπορούν να αναδείξουν τέτοιας μορφής πλεονεκτήματα. Μια νέα Σαντορίνη λόγου χάρη, κτισμένη κατά τα πρότυπά της υφιστάμενης, σε πλαγιές περιοχών σημερινής μηδαμινής αξίας, είναι ένα παράδειγμα μεγάλου κατασκευαστικού έργου που προσφέρει εμπορεύσιμες υπηρεσίες τουρισμού. Από την άλλη, τουριστικά χωριά, που θα φιλοξενούν ξένους τουρίστες καθ’ όλη τη χρονιά είναι μια δεύτερη επιλογή. Επίσης, ανταλλαγή τουριστικών χωριών που θα κτισθούν από εμάς, έναντι οπλικών συστημάτων (Job for Job) εισάγει μια άλλη δομή στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Ακόμη, η πρόταξη της χώρας ως κέντρο της τέχνης, της φιλοσοφίας και του πολιτισμού αποτελεί μοναδικό της πλεονέκτημα. Το κτίσιμο ενός «Νησιού» για τον σκοπό αυτό, κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, (βλ. αναλυτικότερα για όλα τα προαναφερθέντα www.mardas. eu. Πηγή της πολιτικής είναι ο άνθρωπος και ο τρόπος της σκέψης του. Διεθνώς παρατηρείται ότι πολιτικοί, που κινούνται όμως στις σιδηροτροχιές της πεπατημένης, δεν έδωσαν τις προσήκουσες λύσεις για τη χώρα τους. Το ίδιο ισχύει και με τους αιωνόβιους πολιτικούς, οι οποίοι έχουν εχθρό τις καινοτόμες λύσεις, ζώντας σε καθεστώς απαρχαιωμένων αντιλήψεων και ατολμίας, χαρακτηριστικά που διαπερνούν κάθε κουρασμένο και εκτός σύγχρονων αντιλήψεων μυαλό.
Δημήτρης Μάρδας
Καθηγητής Τμήματος
Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ
Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β’ Θεσσαλονίκης
Οι πολιτικές υπέρ των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ), των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), σε συνδυασμό με τα μέτρα υπέρ της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, κινούνται εύλογα προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρόλα αυτά, η οικονομία επιζητεί θεαματικές προσπάθειες αναζωογόνησης της μέσω της εκλογικευμένης ελάφρυνσης των φόρων, των γραφειοκρατικών διαδικασιών που αφορούν στην αδειοδότηση των νέων επενδύσεων και στις φορολογικές ρυθμίσεις. (1ος, 2ος και 3ος παράγοντας δημιουργίας μη φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος σύμφωνα με το Global Competitiveness Report). Για προτάσεις σχετικά με την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης των επενδύσεων βλ. www.mardas.eu.
Απομένουν ακολούθως να τεθούν σε εφαρμογή οι κύριες στρατηγικές επιλογές. Η πολιτική υπέρ των νεοφυών επιχειρήσεων, αν και με μεγάλη καθυστέρηση δεκαετίας, αρχίζει να αποδίνει καρπούς. Απαιτείται όμως το κτίσιμο εκείνης της βιομηχανίας που θα απορροφήσει τις νέες καινοτόμες λύσεις που προτείνονται. Τόσο η οικονομική θεωρία, όσο κι η παγκόσμια εμπειρία οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: Όποια χώρα θέλει να αναπτύξει ένα δυναμικό συγκριτικό πλεονέκτημα, αυτό μπορεί να το κάνει. Ή διαφορετικά αν μια χώρα, θέλει να αναπτύξει έναν κλάδο ή ένα προϊόν, όπου παρουσιάζει υστέρηση, αυτό είναι εφικτό.
Έχοντας υπόψη το παραπάνω σημειώνεται το εξής: Καρδιά της ηλεκτρομηχανικής είναι η αεροναυπηγική. Πριν κάποια χρόνια η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) ήταν η κυρίαρχή του είδους της στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Έχει όλα τα εχέγγυα να κατακτήσει την πρότερη θέση της, δίνοντας ζωή σε δεκάδες επιχειρήσεις της ηλεκτρομηχανικής όλης της χώρας. Λαμβάνοντας τέλος κατά νου τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας, η αναγέννηση της ΕΑΒ σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας με εξωστρεφή προσανατολισμό, εύλογα θα εξυπηρετήσει κι άλλους σκοπούς. Από την άλλη, πέρα από τον τουρισμό, τη γεωργία, την ενέργεια και των logistics (νέος δυναμικός κλάδος λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στα δυο κεντρικά λιμάνια της χώρας), δεκάδες προκλήσεις μπορούν να οδηγήσουν στην αναβίωση της ελληνικής βιομηχανίας, από τα ναυπηγεία, την κλωστοϋφαντουργία, τα οχήματα κ.ά. Μικρές μονάδες που ήδη λειτουργούν σε κλάδους με χαμηλή συμμετοχή στην εγχώρια παραγωγή αποδεικνύουν τα προαναφερθέντα. Αρκεί να υιοθετηθεί μια ανάλογη πολιτική κινήτρων, συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, συνοδευόμενη από μια πολιτική εξωστρέφειας, βλ. www.mardas.eu.
Ως προς τους κλάδους που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, οι επιλογές υπέρ της παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων, δημιουργώντας είτε νέα δυναμικά συγκριτικά πλεονεκτήματα ή αναδεικνύοντας τα υφιστάμενα παραδοσιακά, χαράσσουν το σημείο εκκίνησης κάθε προσπάθειας. Κύριο πλεονέκτημα της χώρας στο χώρο αυτό παραμένει το πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιό της, ικανό να οδηγήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων. Σημειώνεται βέβαια, ότι τα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων που χρειάζεται η χώρα, δεν κτίζονται μόνο με τις παραπάνω πολιτικές. Εδώ για να ξανακερδηθεί ο χρόνος που χάθηκε, απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις, όχι πια σε δρόμους και γεφύρια, αλλά σε εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Οι πολιτικές του μικρού και μετρίου δεν έχουν θέση σε αντιλήψεις, που επιδιώκουν να κτίσουν μια διαφορετική επενδυτική προσπάθεια που βασίζεται σε μεγάλα νούμερα.
Η ανάπτυξη λοιπόν δυναμικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων σε μεγάλη έκταση δείχνει τον δρόμο προς τις νέες κατευθύνσεις. Οι υπηρεσίες σε συνδυασμό τις κατασκευές αναλυτικότερα, μπορούν να αναδείξουν τέτοιας μορφής πλεονεκτήματα. Μια νέα Σαντορίνη λόγου χάρη, κτισμένη κατά τα πρότυπά της υφιστάμενης, σε πλαγιές περιοχών σημερινής μηδαμινής αξίας, είναι ένα παράδειγμα μεγάλου κατασκευαστικού έργου που προσφέρει εμπορεύσιμες υπηρεσίες τουρισμού. Από την άλλη, τουριστικά χωριά, που θα φιλοξενούν ξένους τουρίστες καθ’ όλη τη χρονιά είναι μια δεύτερη επιλογή. Επίσης, ανταλλαγή τουριστικών χωριών που θα κτισθούν από εμάς, έναντι οπλικών συστημάτων (Job for Job) εισάγει μια άλλη δομή στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Ακόμη, η πρόταξη της χώρας ως κέντρο της τέχνης, της φιλοσοφίας και του πολιτισμού αποτελεί μοναδικό της πλεονέκτημα. Το κτίσιμο ενός «Νησιού» για τον σκοπό αυτό, κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, (βλ. αναλυτικότερα για όλα τα προαναφερθέντα www.mardas. eu. Πηγή της πολιτικής είναι ο άνθρωπος και ο τρόπος της σκέψης του. Διεθνώς παρατηρείται ότι πολιτικοί, που κινούνται όμως στις σιδηροτροχιές της πεπατημένης, δεν έδωσαν τις προσήκουσες λύσεις για τη χώρα τους. Το ίδιο ισχύει και με τους αιωνόβιους πολιτικούς, οι οποίοι έχουν εχθρό τις καινοτόμες λύσεις, ζώντας σε καθεστώς απαρχαιωμένων αντιλήψεων και ατολμίας, χαρακτηριστικά που διαπερνούν κάθε κουρασμένο και εκτός σύγχρονων αντιλήψεων μυαλό.
Δημήτρης Μάρδας
Καθηγητής Τμήματος
Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ
Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β’ Θεσσαλονίκης